harita

HARİTA

• Kuşbakışı görünümün
• Ölçekli
• Düzleme aktarılmasıdır.

Uyarı!

Yeryüzünün bir bölümünün kuş bakışı olarak çizilmesiyle elde edilen şekillerin harita özelliğini taşıyabilmesi için, çizimin belirli bir ölçek dahilinde yapılması gerekir.

KROKİ

• Kuşbakışı görünümün
• Kabataslak (ölçeksiz)
• Düzleme aktarılmasıdır.

   

Uyarı!

Dünya haritaları,  yer şekillerinin biçimini gerçeğe tam uygun olarak göstermez. Alan , açı, uzunluk bozulmaları meydana gelir. Sebebi: Küre şeklindeki bir yüzeyin düzleme aktarılmış olmasıdır. Haritalardaki bozulma Ekvator'dan Kutuplara doğru artar.

PROJEKSİYON YÖNTEMLERİ

Haritalardaki bozulmaları en aza indirebilmek için bazı yöntemler geliştirilmiştir. Bunlara projeksiyon ya da izdüşüm yöntemleri denir.

1.Silindir Projeksiyonu

Ekvator ve çevresini gerçek alanı ile haritaya yansır. Buna karşılık Kutuplara doğru bozulma artar. Alan bozulur ancak şekil korunur. Deniz ve hava ulaşımında kullanılır.

2.Düzlem Projeksiyonu

Dar sahalarda büyük ölçekli haritaların çiziminde kullanılır. Haritanın orta kısmı gerçeğe yakınken, kenarlara doğru bozulma artar. Bu yöntemde açılar korunurken, şekil ve alan bozulmaları olur.

3. Konik Projeksiyon

Orta enlemlerde yer alan bölgeleri gerçeğe daha yakın gösterir. Bu yöntemle çizilen haritalarda şekiller bozulur, ancak alanlar korunur.  

 

Uyarı!

Bir yerin gerçek yüzölçümü yükseklik ve çukurluklar dikkate alınarak hesaplanır. İzdüşüm yüz ölçümde ise her yer düzlük kabul edilir.

Bunun sonucu olarak bir yerin gerçek yüz ölçümü ile izdüşüm yüzölçümü arasında fark büyük ise o yer engebeli, fark az ise düzlüktür. Fark Doğu Anadolu Bölgesi’nde en fazla iken, Marmara Bölgesi’nde en azdır.

Harita Çiziminde Dikkat Edilecek Hususlar

• İlk olarak haritanın  kullanım amacı belirlenmeli ve amaca uygun konu başlığı konulmalı
• Küçültme oranı (ölçek) belirlenmeli.
• Enlem ve boylam gösterilmeli.
• Eğer alan küçük  ise yön işareti konulmalıdır.
• Lejant belirtilmeli
• Lejant: Haritalarda kullanılan işaret  ve renklerin ifade edildiği tablodur
• Çizim yöntemi belirlenmeli.

HARİTA ÇEŞİTLERİ

A-Konularına Göre Haritalar

1.Genel Haritalar

Yaygın olarak kullanılan atlas ve duvar haritaları genel haritalardır. Başlıcaları;

a-Fiziki haritalar: Yer şekillerini gösteren haritalardır.  Sadece bu haritalardan yaralanarak; profil çıkarılabilir ve yükseltiler tespit edilebilir. 

 

b-Siyasi (idari) haritalar: Sınırları gösteren haritalardır.

c-Beşeri haritalar: Nüfusun dağılışı, ırk, dil, dinlere göre dağılışı gibi özellikleri gösteren haritalardır.

d-Ekonomi haritaları: Tarım, hayvancılık, ormancılık, sanayi, madencilik gibi özellikleri gösteren haritalardır.

2.Özel Haritalar

Konunun uzmanlarınca çizilen haritalardır. İklim (izoterm, izobar gibi) , turizm, deprem, toprak, karayolları ve bitki örtüsü haritaları özel haritalara örnektir.

Uyarı!

Bütün haritalardan faydalanarak;

• İzdüşüm alan ve uzaklık hesaplanabilir.
• Yerel saat farkları bulunabilir.
• Konum belirlenir.
• Yön tayini yapılabilir.

B- Ölçeklerine Göre Haritalar

1-Büyük Ölçekli Haritalar

a-Planlar: Ölçeği 1/20.000 ‘den daha büyük  olan haritalardır. En ayrıntılı haritalardır.

b-Topoğrafya Haritaları: Ölçeği 1/20.000-1/200.000 arasında olan  haritalardır.Yer şekillerini en ayrıntılı gösteren haritalardır.

 

2-Orta Ölçekli Haritalar: Ölçeği 1/200.000-1/500.000 arasındaki haritalardır.

3-Küçük Ölçekli Haritalar: Ölçeği 1/500.000 ‘den daha küçük ölçekli haritalardır.

PLAN-HARİTA

Benzer özellikleri: Kuşbakışı olarak çizilme ve ölçekli olmalarıdır.

Farkları: Ayrıntıları gösterme gücü ve kullanım alanları farklıdır.

Posted in: HARİTA-BİLGİSİ-KARTOĞRAFYA