Dağ Oluşumu

Okyanus tabanlarında biriken tortul tabakalar birbirine doğru hareket eden levhalar arasında kalarak sıkışırlar. Böylece yan basınçların etkisiyle sıkışan tortul tabakalarda kıvrılma ya da kırılmalar oluşur. Bu hareketlere orojenik (dağ oluşumu) hareketler denir.

Orojenik hareketler sırasında tortul tabakaların esnek olanları kıvrılır.

Böylece kıvrım dağları oluşur. Kıvrılma ile yükselen yere Antiklinal, çukurlaşan yere de Senklinal denir.                                     

Dünya üzerindeki başlıca kıvrım dağları Alp-Himalaya kıvrımları ile Amerika kıtasının batısındaki Kayalık ve And dağlarıdır.

Türkiye’deki dağların büyük bir kısmı III. zamanda Alp-Himalaya kıvrımları ile oluşmuştur. Bunlar kuzeyde Kuzey Anadolu Dağları ve güneyde Toros Dağlarıdır

Tortul tabakaların sert yapıda olanları orojenik hareketlerdeki yan basınçlarla kırılır. Bu kırılma yerlerine Fay (kırık ) hattı denir.

Fay hattı boyunca yükselen yerlere horst, çöken yerlere de graben denir.  

Dünyanın en uzun graben çukurluğu Doğu Afrika’da Mozambik sınırlarından başlar, Yurdumuzda  Hatay çukurluğuna kadar uzanır (5000 km). 

Türkiye’de Horst ve Graben oluşumu en fazla Ege Bölgesi’nde görülür.

Grabenler: Bakırçay , Gediz, B. Menderes, K. Menderes ve Amik ovası (Hatay) dır.

Horstlar:  Madra dağı, Yunt dağı, Bozdağlar, Aydın dağları ve Menteşe dağlarıdır.  

Orojenez sonucunda fay hatları da meydana gelir. Yurdumuzda oluşan başlıca fay hatları

Kuzey Anadolu Fay Hattı: Güney Marmara’dan başlar ve Kuzey Anadolu dağlarının güneyini takip ederek, Van Gölünün kuzeyine doğru uzanır.

Doğu  Anadolu Fay Hattı: Hatay’dan başlar, Güneydoğu Torosları takip ederek, Van gölünün güneyine doğru uzanır.

Batı Anadolu Fay Hattı: G.Marmara’dan başlar ve Ege Bölgesi’ndeki çöküntü ovalarını takip eder.

Posted in: Dağ Oluşumu